Potrzeba matką wynalazku. Tak można rozpocząć historię pierwszego chronografu. Ale czym w ogóle jest chronograf? Czym się różni od chronometru? Jaka była jego historia i jak wygląda jego zastosowanie dziś? Wszystko przed wami.
Sport wymaga precyzyjnego pomiaru czasu, więc nikt współcześnie nie wyobraża sobie, aby uczciwie przeprowadzić jakikolwiek wyścig bez solidnego urządzenia pomiarowego.
Jeszcze w XIX wieku było to niemożliwe i zwycięzcę wyścigu ustalano na podstawie obserwacji, kto pierwszy zdobył metę. Niestety metoda ta rzadko była rzetelna, nie mówiąc już o obliczaniu czasu poszczególnych zawodników.
Pierwszy chronograf
Kiedy spytamy pasjonatów zegarmistrzostwa o pierwszy chronograf, bardzo często padnie odpowiedź, że urządzenia tego typu zaczęły być produkowane dopiero w XX wieku. I będzie w tym sporo racji, bo współcześnie znany nam zegarek z chronografem powstał w latach 60.
Tutaj można się spierać czy był to Zenith, Seiko, czy słynny ruch Calibre 11 Heuera z 1969 roku, bo każdy z nich pojawiał się w odstępie 3-4 miesięcy, ale historia chronografów sięga znacznie głębiej, bo aż do początków XIX wieku.
1821 roku Nicolas Mathieu Rieussec stworzył pierwszy mechanizm tego typu. Jako nadworny zegarmistrz króla Ludwika XVIII, został przez niego poproszony o stworzenie takiego urządzenia, które sprawdzi się podczas wyścigów konnych. Władca, jako ogromny miłośnik tego sportu, był ciekawy, jakie czasy osiągają konie na mecie wyścigu.
W następnym roku zegarmistrz opatentował urządzenie i nazwał je chronografem sekundowym, który swoją nazwę wziął od “pisarza czasu”, ponieważ do wskazówki dołączone było pióro, które po zatrzymaniu na karcie zostawiało odpowiednio duży kleks atramentu. Na tamte czasy było to spektakularne osiągnięcie. Mechanizm rejestrował czas do 1/10 sekundy.
Niestety w 2013 roku chronograf Rieussec’a stracił pierwsze miejsce na podium, po odkryciu innego wcześniejszego chronografu z 1815 roku, co gorsze dla nadwornego zegarmistrza, bardziej dokładnego.
W 2012 roku na aukcję trafił chronograf stworzony przez francuskiego zegarmistrza Louisa Moinet’a. Był to kieszonkowy stoper dla astronomów, którego dokładność wynosiła 1/60 sekundy.
Pierwsze zegarki naręczne z chronografem
W 1913 roku Longines zbudował monograficzny chronograf wykorzystujący ruch kalibru 13,33 K. Dokładny do 1/5 sekundy. Niedługo potem, bo zaledwie dwa lata później, Breitling wypuścił pierwszy chronograf z niezależnym pchnięciem. Od tego momentu możemy mówić już o chronografach zegarkowych.
Co zmienił 1969 rok?
Kiedy pisaliśmy o tym, że bardzo często pasjonaci wspominają 1969 rok, jako początek zegarków z chronografem to dlatego, że właśnie ten rok wprowadził pierwsze chronograficzne zegarki automatyczne.
Na targach w Bazylei w 1969 r. Zenith zaprezentował swój ruch El Primero, najszybszy na świecie chronograf o prędkości 36 000 uderzeń na godzinę. Był to styczeń 1969 roku. W maju Seiko ogłosiło automatyczny chronograf 6139, a w sierpniu zaprezentowano dzieło lat pracy Heuer, Breitling, Buren i Dubois, czyli mechanizm Calibre 11.
Nastąpiła nowa era zegarków z chronografem.
Co z tym chronometrem?
Chronometr a chronograf to zupełnie dwa inne zagadnienia, a bardzo często mylone albo traktowane jak synonimy. W wielu publikacjach spotykamy się z tą pomyłką, więc opiszemy również chronometr.
Chronometrem nazwiemy taki mechanizm, który nie dość, że jest niezwykle dokładny, to jeszcze sprawdzany w bardzo trudnych warunkach. Musi zaliczyć szereg testów, po których otrzyma odpowiedni certyfikat wydany przez Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres (C.O.S.C.).
Zegarek musi przetrwać 15 dni badań w warunkach laboratoryjnych, a wśród nich jest zmiana temperatury otoczenia i kąta ułożenia mechanizmu w odpowiedniej wilgotności powietrza. Jeśli odchylenia będą mieścić się w normach, to możemy mówić, że zegarek jest chronometrem.
Reasumując – konkretny model czasomierza może zarówno być chronometrem i mieć chronograf.
Aktualnie powoli odchodzi się od chronometrów, chociażby ze względu na popularyzację nowych technologii, w tym czasu kontrolowanego radiowo czy elektronicznie, ale współcześni producenci nadal chętnie po nie sięgają.
Zegarki z chronografem
Chronograf to nic innego, jak stoper manualny, więc najczęściej stosowany jest w zegarkach sportowych. Zwykle znajdziemy go na tarczy zegarka, jako mniejszy zegar z dodatkową wskazówką, uruchamiany i zatrzymywany bocznym przyciskiem. Poniżej trzy najbardziej popularne zegarki z chronografem.
Zegarek męski Citizen AT8011-55E
Zegarek męski Roamer Superior 508837_41_55_50
Zegarek męski Casio G-Shock Mudmaster GG-1000-1A3ER
Pomiar czasu w sporcie współcześnie
Dziś pomiary odbywają się w zupełnie innej technologii niż dawnej i jest to naturalna kolej rzeczy, chociażby dlatego, że najwyższe osiągnięcia sportowe liczone są w setnych częściach sekundy i przy udziale kamer i fotokomórek.
Najlepsze systemy mierzenia czasu współdziałają z kamerami umieszczonymi nad linią mety, której wąski kąt i bardzo wysoka jakość są w stanie przeliczyć milimetry wyścigu, a te coraz częściej mają kluczowe znaczenie przy określeniu zwycięzcy. Fotokomórka uruchamia się podczas pierwszego ruchu w jej obrębie i przesyła sygnał do urządzenia, które wykonuje serię zdjęć opatrzonych dokładnym czasem. Jeśli pojawią się wątpliwości, sędziowie określają wynik wyścigu na ich podstawie.
Suma sumarum chronometry zostały zastąpione chronoprinterami, czyli systemami elektronicznego pomiaru czasu połączonego z najnowszymi urządzeniami cyfrowymi i programami komputerowymi, które dokładnie określają początek i koniec wyścigu.
Zwykli śmiertelnicy posługują się dalej chronografami i tak pewnie pozostanie przez bardzo długi czas, więc zachęcamy do zapoznania się z innymi sportowymi zegarkami w naszym sklepie 🙂
